Staniastate Toegankelijk voor publiek
Kantoor, brasserie en B&B, fraai gelegen in Roodbaardpark.
In het dorp Oentsjerk stonden ooit vier staten. Nu is alleen Staniastate nog over aan de weg naar Aldtsjerk.
Achter het toegangshek doemt het 19de eeuwse landhuis op, omgeven door een fraai park in landschapsstijl. De in neo-classicistische stijl gebouwde state wordt geflankeerd door twee bijgebouwen. De tuin is door de tuinarchitect L.P. Roodbaard ontworpen en bevat enkele vijverpartijen en bijzondere tuinsieraden zoals een eendengrot.
De geschiedenis van de state gaat terug tot de 16de eeuw. De eerste eigenaar wiens naam bekend is, was Jeppe van Stania. In de 18de eeuw betrok grietman Hans van Haersma de state, die hij liet verbouwen. De tuin werd in de toen modieuze barokstijl aangelegd door de stadhouderlijke hovenier Johann Hermann Knoop uit Leeuwarden. Staniastate werd in de 19de eeuw ook als zomerverblijf gebruikt. Belangrijke eigenaren waren Jan Hendrik van Boelens en Wilco Julius van Welderen baron Rengers, beiden burgemeester van Leeuwarden. In 1889 vond een bijzonder huwelijksfeest plaats, van Willem van Welderen baron Rengers en Hermance Adeline barones van Heemstra, afkomstig van Fogelsanghstate te Veenklooster. De laatste Rengers, freule Clara, bewoonde de state tot 1930.
Hierna werd het landhuis eigendom van het Sint Anthonygasthuis te Leeuwarden en kreeg het de functie van uithof van het Fries Museum. In 1963 werd Staniastate aan de gemeente Tytsjerksteradiel en het park aan Staatsbosbeheer verkocht. (De gemeente is nu niet meer de eigenaar.) In de zijvleugel bevindt zich een brasserie (vooral in het weekend) en het hoofdgebouw is te gebruiken als kantoor. Een nevenwoning wordt aangeboden als Bed & Breakfast (Bêd en Brochje).
In het park aan de voorkant bevindt zich een eik die naar schatting uit de eerste helft van de achttiende eeuw stamt (boomnummer 1682959 Landelijk Register Monumentale Bomen). Het is de eik aan de rechterkant van het water, gezien vanuit de state, niet ver van de state vandaan. Tientallen andere bomen aan de voorkant van de state (beuken, linden, een tulpenboom) staan eveneens in het register.